Btw-tarief cursussen en trainingen

Als eerste de hoofdregel. Sinds 1 juli 2010 is de hoofdregel dat alle cursussen, trainingen en workshops in het kader van beroepsonderwijs belast zijn met btw, tenzij er sprake is van de onderwijsvrijstelling. De vraag is dan ook of jouw cursus, training of workshop (of andere onderwijsdienst) onder deze onderwijsvrijstelling valt.

Die onderwijsvrijstelling is in twee situaties van toepassing: bij wettelijk geregeld onderwijs en onder specifieke voorwaarden bij niet wettelijk geregeld beroepsonderwijs.

Wettelijk geregeld onderwijs

Wat is het wettelijk geregeld onderwijs? Dat is onderwijs opgenomen in één van de onderwijswetten: van basisonderwijs tot hoger onderwijs. Ook beroepsopleidingen verleend door de bekostigde instellingen, genoemd in de bijlage van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderwijs (WHW) of zoals bedoeld in de Wet educatie en beroepsonderwijs (WEB) zijn vrijgesteld van btw. Denk hierbij aan beroepsopleidingen door universiteiten, ROC’s of de LOI.

Vrijstelling bij overig, niet wettelijk geregeld beroepsonderwijs

Bij overig, niet wettelijk geregeld beroepsonderwijs is onder voorwaarden de onderwijsvrijstelling van toepassing: dan hoeft er geen btw te worden berekend. Wat wordt er verstaan onder beroepsonderwijs? Dat zijn specifieke (beroeps)opleidingen en- herscholingen die rechtstreeks verband houden met een vak of een beroep, of die betrekking hebben op het voor beroepsdoeleinden verwerven of op peil houden van kennis.

Onderwijs dat zich richt op de persoonlijke levenssfeer (bijvoorbeeld EHBO of autorijbewijs) valt niet onder het begrip beroepsopleiding. Ook hobbycursussen zijn geen beroepsopleidingen en zijn dus belast met btw. Het is overigens goed om te weten dat de Belastinginspecteur mag beslissen of er sprake is van beroepsonderwijs of niet. Voor de toepassing van de vrijstelling voor overig beroepsonderwijs is verder een registratie in het CRKBO noodzakelijk (zie hieronder).

Bij overig, niet wettelijk geregeld beroepsonderwijs gelden wel extra voorwaarden voor de vrijstelling. Sinds 2010 is een van de vereisten dat de instelling of docent is geregistreerd in het Centraal Register Kort Beroepsonderwijs (CRKBO). Sinds 1 januari 2014 bestaat het CRKBO uit twee registers: een Instellingenregister en een Docentenregister.

CRKBO Instellingenregister Beroepsonderwijs

In het Instellingenregister kunnen onderwijsinstellingen en natuurlijke personen (bijvoorbeeld zzp’ers) zich laten inschrijven die ‘direct op de markt’ beroepsonderwijs verzorgen. Als een instelling of natuurlijk persoon in het Instellingenregister Beroepsonderwijs is ingeschreven, is al het door die instelling of natuurlijk persoon verzorgde beroepsonderwijs vrijgesteld van btw, dus ook het beroepsonderwijs dat door de natuurlijke persoon rechtstreeks als docent wordt verzorgd.

CRKBO Docentenregister Beroepsonderwijs

Het Docentenregister is voor natuurlijke personen die beroepsonderwijs verzorgen aan onderwijsinstellingen. Al het beroepsonderwijs dat hij aan onderwijsinstellingen verzorgt, is vrijgesteld van btw. Als die persoon ‘direct op de markt’ zijn beroepsopleidingen aanbiedt, geldt daarvoor de vrijstelling niet.

Als de natuurlijke persoon ook zijn beroepsopleidingen ‘direct op de markt’ btw-vrij wil aanbieden, is registratie in het eerder genoemde Instellingenregister nodig. Een natuurlijk persoon die vanuit een BV lessen verzorgt, kan zich als BV laten inschrijven in het Docentenregister. Hierbij is het wel van belang dat het feitelijke beroepsonderwijs door de natuurlijke persoon wordt verzorgd.

Het onderscheid tussen het Instellingenregister en het Docentenregister biedt mogelijkheden. De inschrijving in het Docentenregister betekent dus dat een zelfstandig werkend docent btw-vrijgesteld trainingen verzorgt aan een onderwijsinstelling, terwijl hij tegelijkertijd voor eigen rekening trainingen verzorgt die met btw belast zijn.

Nog niet in het CRKBO opgenomen?

Inschrijving in het CRKBO kan op hun website. Daar staan de voorwaarden voor registratie. In het register kunnen alleen instellingen en zelfstandige docenten worden ingeschreven die voldoen aan de Kwaliteitscode voor Opleidingsinstituten voor Kort Beroepsonderwijs of de Kwaliteitscode voor docenten. De opname in het register is gekoppeld aan een kwalitatieve toetsing. Voor zelfstandig werkende docenten geldt een minder zware toetsing dan voor instellingen. Kijk hier voor de verdere voorwaarden.

Hieronder volgt een korte beschrijving van de mogelijkheden en beperkingen bij het aanbieden van niet wettelijk geregeld beroepsonderwijs.

1. Beroepsonderwijs zonder btw aanbieden

Dat kan door je te registreren in het Instellingenregister Beroepsonderwijs bij het CRKBO. Of door je te registreren in het Docentenregister, mits je dan geen vrijgesteld beroepsonderwijs ‘direct op de markt’ wilt aanbieden. Het is dan wel van belang om extra goed op te letten als je nu trainingen nog btw-belast aanbiedt. Immers, door wijzigingen in de btw-status van btw-belast naar btw-vrijgesteld, ontstaat een kostprijsverhogend effect omdat de btw op inkoopkosten niet meer aftrekbaar is.

Tevens moet je rekening houden met eventueel nog terug te betalen btw op aanschaf- dan wel bouwkosten van voor het onderwijs gebruikt vastgoed of andere investeringsgoederen (de zogenaamde herzienings-btw).

Een gevolg kan ook zijn dat de huur wordt verhoogd, omdat niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden van btw-belaste verhuur. De ‘schade’ die hierdoor ontstaat bij de verhuurder wordt in de praktijk op de huurder verhaald, de zogenaamde ‘btw-schadeclausule’. Of het gunstig is om een CRKBO-registratie aan te vragen hangt voornamelijk af van de klanten die worden bediend. Zijn dat veel niet btw-aftrekgerechtigde klanten, dan is een btw-vrijstelling, en dus registratie in het CRKBO in de regel gewenst.

2. Beroepsonderwijs met btw aanbieden

Dan hoef je als instelling of docent niet (meer) geregistreerd te zijn in het CRKBO. De btw op inkoopkosten wordt dan aftrekbaar, mits aan de voorwaarden voor aftrek wordt voldaan. Je kan mogelijk ook nog btw terug vorderen op investeringsgoederen, zoals computers, meubilair of kantoorpand, die zich nog in de herzieningstermijn bevinden. Voor onroerende zaken is dat 10 jaar en voor roerende zaken 5 jaar. Huur je een pand? Dan kan geopteerd worden voor btw-belaste verhuur en kunnen eventueel btw-schadeclausules worden doorgehaald.

Het afzien van een CRKBO-registratie is in de regel gewenst als vooral onderwijsdiensten worden aangeboden aan btw aftrekgerechtigde afnemers.

3. Beroepsonderwijs zowel belast als vrijgesteld aanbieden

De inschrijving in het Instellingenregister van het CRKBO betekent dat al het verstrekte beroepsonderwijs door die instelling of docent vrijgesteld is van btw. Je kan dus niet de ene training met en de andere training zonder btw aanbieden.

Toch zijn er wel mogelijkheden om een vergelijkbaar resultaat te realiseren. Zo kan je de onderneming opsplitsen: je kan bijvoorbeeld de trainingen gaan aanbieden vanuit twee BV’s. De ene BV is ingeschreven in het CRKBO en biedt vrijgesteld beroepsonderwijs aan. De andere BV is niet ingeschreven in het CRKBO en biedt btw-belast beroepsonderwijs aan. Wel is het van belang om op te merken dat een dergelijke opsplitsing ook gevolgen kan hebben voor de vennootschaps- en inkomstenbelasting.

Ook het Docentenregister biedt keuzemogelijkheden om met en zonder btw te werken. De trainingen bij een onderwijsinstelling zijn dan vrijgesteld van btw, terwijl de trainingen die voor eigen rekening worden gegeven, met btw belast zijn.

4. Je bent zzp’er (eenmanszaak)

Voor de zzp’er die onderwijsdiensten verstrekt geldt ook de vrijstelling voor de btw, zoals hierboven besproken. Je moet dan wel ingeschreven zijn in het CRKBO.

5. Beroepsonderwijs vanuit de BV

Als vanuit een BV onderwijsdiensten worden verricht, is opname in het CRKBO dus vereist om btw-vrijgesteld beroepsonderwijs te kunnen aanbieden. Ben je niet geregistreerd? Dan is jouw dienstverlening belast met btw. Indien je als natuurlijk persoon vanuit jouw persoonlijke BV vrijgesteld van btw lessen wilt verzorgen aan onderwijsinstellingen, kan je de BV laten inschrijven in het Docentenregister. Hierbij is het wel van belang dat het feitelijke beroepsonderwijs door jou als natuurlijk persoon wordt verzorgd.

6. Overige gevolgen

Je zult begrijpen dat door de keuze voor een bepaald btw-regime jouw administratie daarop ingericht moet worden. Moet je nu wel of juist geen factuur meer uit te reiken, voldoe je (nog) aan de factuurvereisten, is jouw ICT-systeem ingericht op de nieuwe wijziging en/of kan je een duidelijke knip maken in belaste en vrijgestelde onderwijsdiensten?