Schijnzelfstandigheid in de zorg: wat betekent de strengere handhaving voor jou?

Wanneer is iemand een schijnzelfstandige?

Schijnzelfstandigheid ontstaat als een zzp’er in de praktijk werkt als een werknemer, zonder de bescherming en zekerheden van een dienstverband. Dit kan het geval zijn als:

De zzp’er structureel binnen de organisatie werkt, zonder ondernemersrisico.
De zzp’er zich niet vrij kan laten vervangen of werkt onder aansturing van de werkgever.
De werkzaamheden volledig zijn ingebed in de organisatie en nauwelijks verschillen van die van werknemers.

Om te bepalen of een zzp’er echt zelfstandig is, gebruikt de Belastingdienst de 9 beoordelingscriteria uit het Deliveroo-arrest van de Hoge Raad (2023). In het Uber-arrest heeft de Hoge Raad recent bevestigd dat alle criteria even zwaar wegen en als geheel moeten worden beoordeeld.

De 9 criteria die de rechter hanteert bij de beoordeling of er sprake is van een arbeidsovereenkomst:

De aard en duur van de werkzaamheden: Zijn het vaste of tijdelijke taken?
De wijze waarop de werkzaamheden worden verricht: Is er sprake van gezag of instructies?
De inbedding in de organisatie: Wordt de zzp’er als ‘gewone medewerker’ ingezet?
De mate van ondernemerschap: Werkt de zzp’er voor meerdere opdrachtgevers?
Het ondernemersrisico: Draagt de zzp’er zelf financieel risico?
De mogelijkheid tot vervanging: Kan de zzp’er zich laten vervangen?
De duur en continuïteit van de relatie: Werkt de zzp’er langdurig voor dezelfde opdrachtgever?
De hoogte en structuur van de beloning: Is er sprake van een vast salaris of een uurtarief?
De afspraken tussen partijen: Wat staat er in het contract en hoe wordt dit in de praktijk uitgevoerd?

Wat betekent dit voor jou als zorgondernemer?

De Belastingdienst richt zich bij bedrijfsbezoeken nadrukkelijk op de inzet van zzp’ers in de zorg. Inspecteurs stellen regelmatig dat zelfstandigen niet mogen worden ingezet voor reguliere zorgfuncties, omdat zij onderdeel uitmaken van de kernprocessen van de organisatie. Maar dat betekent niet automatisch dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst.

Waar moet je op letten?

Beoordeel de situatie per zzp’er
De 9 criteria uit het Deliveroo-arrest moeten als geheel worden beoordeeld. Er is geen standaardregel: elke arbeidsrelatie vraagt om een individuele toetsing.
Ondernemerschap telt mee
In het Uber-arrest bevestigt de Hoge Raad dat het ondernemerschap van een zzp’er volwaardig meetelt. Dit moet je goed documenteren.
Constructies met tussenkomstbureaus brengen risico’s mee
Veel zorginstellingen schakelen zzp’ers in via tussenkomstbureaus. Dit biedt niet altijd bescherming: als het bureau ten onrechte geen loonheffingen afdraagt, kan jouw organisatie aansprakelijk worden gesteld op grond van de inlenersaansprakelijkheid.

Hoe voorkom je naheffingen en juridische risico’s?

Wil je voorkomen dat je achteraf te maken krijgt met naheffingen of aansprakelijkheid? Zorg dat je de inzet van externe krachten juridisch goed hebt geregeld en let op het volgende:

Controleer bestaande zzp-contracten
Zorg dat afspraken waterdicht zijn en voldoen aan de zelfstandigheidstoets.
Documenteer de zelfstandigheid van zzp’ers
Denk aan inschrijving bij de KvK, meerdere opdrachtgevers en aantoonbaar ondernemersrisico.
Wees kritisch op bemiddelingsconstructies
Een tussenkomstbureau biedt niet altijd bescherming. Controleer of aansprakelijkheid en afdrachten goed geregeld zijn.

Voorkom risico’s en zorg voor zekerheid

Wil je zeker weten dat jouw organisatie voldoet aan de wetgeving en welke mogelijkheden er zijn om risico’s te beperken? Neem contact op met het Zorgteam van Moore MKW. Wij helpen je graag verder.