Kwalificerende buitenlands belastingplichtigen: mogelijk recht op pro rata aftrek

Op 14 februari 1995 is het Schumacker arrest (C-279/93) gewezen. In dit arrest ging het om de heer Schumacker die in België woonde maar zijn gehele inkomen in Duitsland verdiende. In Duitsland had de heer Schumacker geen recht op hypotheekrenteaftrek nu hij inwoner was van België en voor Duitsland stond aangemerkt als buitenlands belastingplichtige. In België had de heer Schumacker ook geen recht op hypotheekrenteaftrek omdat hij daar slechts een nihil inkomen had.

Op grond van dit arrest is de regeling omtrent kwalificerende buitenlands belastingplichtigen in het leven geroepen. Indien 90% of meer van het inkomen wordt verworven in het ‘werkland’ (bronland) en een nihil inkomen in het ‘woonland’, dient het bronland belastingfaciliteiten te verstrekken. Denk aan hypotheekrente-, lijfrente of persoonsgebonden aftrek. Dit wordt ook wel de gekwalificeerde belastingplicht genoemd.

In het Spaanse voetbalmakelaarsarrest (C-283/15) bleek de 90%- eis niet in overeenstemming met EU-recht. In het arrest woonde belastingplichtige X in Spanje en verkreeg een inkomen vanuit Nederland voor 60%, en uit Zwitserland voor de overige 40%. De vraag die centraal stond hoe met deze verdeling om dient te worden gegaan?

In het woonland had de belastingplichtige een nihil inkomen maar in de werklanden werd niet voldaan aan de 90%-eis. Het Hof van Justitie (HvJ EU) stelde dat Nederland verplicht was om aftrek te verlenen naar de verhouding van het Nederlandse inkomen tot het totale inkomen.

Op 14 december 2019 heeft de staatssecretaris van Financiën in een beleidsbesluit uitgewerkt op welke wijze de Belastingdienst invulling geeft aan het Spaanse voetbalmakelaarsarrest. In het besluit wordt aangegeven dat Nederland in specifieke gevallen ook bij buitenlandse belastingplichtigen die niet hun gehele of nagenoeg gehele inkomen in Nederland verwerven, (pro rata) rekening zal moeten houden met de persoonlijke situatie en de gezinssituatie van de belastingplichtige.

De buitenlands belastingplichtige verwerft zijn inkomen dus verspreid over twee of meer bronstaten (waaronder Nederland), terwijl hij in zijn woonstaat (nagenoeg) geen inkomsten geniet. In zo’n situatie dienen beide bronstaten volgens het Hof van Justitie van de Europese Unie naar rato van de verworven inkomsten van de lidstaat rekening te houden met de persoonlijke aftrekposten en tegemoetkomingen van de belastingplichtige.

Nederland onderscheidt voor de doorwerking van het Spaanse voetbalmakelaarsarrest in de Nederlandse belastingheffing twee stappen.

• Allereerst moet worden vastgesteld of de situatie van de buitenlands belastingplichtige onder de reikwijdte van het arrest valt (toegang);
• Indien aan stap 1 is voldaan zal de te betalen belasting in Nederland moeten worden bepaald.

Een buitenlands belastingplichtige komt in aanmerking voor de pro rata aftrek indien het aan de volgende voorwaarden voldoet:

• De buitenlandse belastingplichtige is als inwoner van een andere lidstaat van de Europese Unie, een andere staat die partij is bij de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte, Zwitserland of de BES-eilanden (de landenkring) in de belastingheffing van die andere lidstaat of staat, of de BES-eilanden betrokken;
• Het naar Nederlandse maatstaven bepaalde (wereld)inkomen van de belastingplichtige is geheel of nagenoeg geheel in twee of meer andere staten (waaronder Nederland) dan de woonstaat aan een loonbelasting of inkomstenbelasting onderworpen.
• Het naar Nederlandse maatstaven bepaalde (wereld)inkomen van belastingplichtige is niet geheel of nagenoeg geheel in een andere bronstaat (dan Nederland) aan een loonbelasting of inkomstenbelasting onderworpen.
• De belastingplichtige verstrekt een inkomensverklaring van de belastingautoriteit van het woonland.